“Yoksulluğun kadın hali” raporu: Kadınlar temel ihtiyaçlarını karşılayamıyor

Güneydoğu Anadolu Bölgesi Belediyeler Birliği (GABB) Kadın ve Aile Hizmetleri Müdürlüğü, Sur ve Bağlar belediyeleriyle birlikte kadın yoksulluğunun geldiği düzeyi tespit etmek ve çözüm önerileri geliştirmek amacıyla saha araştırması yaptı. “Yoksulluğun kadın hali: Diyarbakır’da eşitsizliğin haritası” başlıklı rapor, Yenişehir Belediyesi'nin hizmet binasında açıklandı.

Yerine kayyım atanan Mardîn Büyükşehir Belediyesi Eş Başkanı Devrim Demir, Kağızman Belediyesi’ne kayyım atanmasına tepki gösterdi. Devrim Demir, kayyım uygulamasıyla Kürtlerin iradesinin hedef alındığını belirtti.

Bin 866 kadınla görüşme yapıldı

Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi Koordinatörü Yüksel Genç, iki ilçeye bağlı 31 mahallede 18 yaş üstü bin 866 kadınla görüşme yapıldığını aktardı. Raporda öne çıkan tespitler şöyle:

• İstihdam ve Gelir: Kadınların büyük çoğunluğu gelir getirici bir işte çalışmıyor (Yüzde 90,8 Bağlar, yüzde 89,1 Sur) ve ev içi ücretsiz işçi konumunda (Yüzde 79,8 Bağlar, yüzde 82,7 Sur).
• Gelir Dağılımı ve Ekonomik Bağımsızlık: Kadınların kişisel gelire sahip olmama oranı Bağlar’da yüzde 46,4. Sur’da ise bu oran yüzde 47,2. Gelir sahibi olan kadınların yüzde 85’ten fazlası kazançlarını kendi ihtiyaçları yerine evin temel harcamalarına yönlendiriyor.
• Çocuk Bakımı ve İstihdam: Kadınların iş gücüne katılmasının önündeki en büyük engel çocuk bakımı (Bağlar yüzde 58,2, Sur yüzde 58,9).
• Mülkiyet Hakları ve Finansal Erişim: Kadınların üzerine kayıtlı mülk oranı oldukça düşük. (Bağlar yüzde 83,7, Sur yüzde 81,1). Kadınların yüzde 50’den fazlasının banka kartı yok.
• Borçlanma: Kadınların yaklaşık yarısı borçlu (Bağlar yüzde 48,2, Sur yüzde 50,1). Gelir elde etmemelerine rağmen, kadınların yüzde 30’una yakını hane içi borçları kendi üzerine almak zorunda kalıyor.
• Temel İhtiyaçların Karşılanamaması: Bağlar’da yüzde 60,4, Sur’da yüzde 52,4 oranında kadın temel ihtiyaçlarını karşılayamıyor. Sur’da sosyal yardım alan kadın oranı biraz daha yüksek olmasına rağmen (yüzde 26,2’ye yüzde 25), bu yardımların ihtiyaçları karşılamadığı belirtiliyor.
• Sosyal Güvence: Yeşil Kart (GSS primi devlet tarafından ödenen) kullanan kadın oranı Sur’da yüzde 40,3. Bu oran Bağlar’da yüzde 21,2. Bağlar’daki kadınların sosyal güvencesiz kalma oranı daha yüksek olabilir.
• Okuryazarlık: Sur’da kadınların yüzde 35,8’i, Bağlar’da yüzde 30’u okuma yazma bilmiyor.
• Mesleki Eğitim ve İstihdam Talebi: Kadınlar mesleki eğitim almak istiyor ancak erişimleri kısıtlı. Kadınların yüzde 28,2’si doğrudan istihdama katılmayı talep ederken, sadece yüzde 2,8’i ev içi emeğin ücretlendirilmesini istiyor.
• Ev İçi İş Yükü: Kadınlar ev işleri ve bakım emeğini büyük oranda tek başına üstleniyor (Bağlar yüzde 89,4, Sur yüzde 87,8).

"Toplum çok ağır bir tabloyla karşı karşıya"

Toplantının 2’nci oturumunda konuşan Büyükşehir Belediyesi Eş Başkanı Ayşe Serra Bucak Küçük de sahadan ve mahallelerden veri toplamanın çok önemli olduğunu aktardı. Toplumun çok ağır bir tablo ile karşı karşıya kaldığını ve derinleşen ekonomik kriz süreçlerinde en çok kadınların yoksullaştırıldığını vurgulayan Bucak, “Elbette erkek egemen sistemin şekillendirdiği pek çok mekanizma var, bunlardan azade düşünemeyiz. Sadece ekonomik yoksulluktan konuşmuyoruz, aynı zamanda politik, sosyal, kültür sanat yoksulluğundan kentin her alanındaki yoksulluğundan bahsediyoruz. Elbette bu yoksulluğu konuşurken kapitalizmin, erkek egemen sistemle dönüşen yönünü vurgulamaktan geri durmayalım” dedi.

"Toplumsal cinsiyet rolleri her geçen gün derinleşmekte"

Dünya genelinde kadınların ücretsiz bakım emeğine erkeklerden 2,5 kat daha fazla zaman ayırdığını, Türkiye’de ise bu oranın 4 katı olduğuna dikkat çeken Küçük, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Yine kadınların büyük bir kısmı kayıt dışı ekonomide yer almakta, dünya genelinde kadınların sadece yüzde 26’sı sosyal güvence kapsamında yer almakta. DİSK-AR’ın raporuna göre her 10 kadından 4’ü yoksulluk ve sosyal dışlanma riski altında. Elbette sistemin cinsiyet temelli eşitsizlikleri ve ayrımcılığı derinleştirmesinde iktidarın kadına biçmiş olduğu rol ve her gün evin dört duvarına kapama politikasını göz ardı edemeyiz. ‘Evlerdeki işler yetmiyor mu?​’, ‘Kadının en önemli kariyeri anneliktir’ gibi söylemlerin hepsi, bir yandan maddesel olarak yoksulluk orta yerdeyken eril sistemin, toplumsal yapımızın kıramadığımız rolleri ve rollerin yeniden bizi hapsetmeye çalıştığı alanlar olarak karşımıza çıkmakta ve her geçen gün derinleşmekte.”

"Yoksulluk alanlarını onarmamız gerekiyor"

Kadın istihdamında pilot bölgelere öncellik verileceğini aktaran Küçük, bu durumun bir anda çözülecek bir konu olmadığını belirterek, "Kadınların diğer yoksulluk alanlarını hep birlikte onarmamız ve onları da bu onarım sürecine katabilmemiz lazım" diye konuştu. (Haber Merkezi)